 |
| Hemerocallis fulva of doordeweeks Daglelie. Ooit door mij op een vochtige holle weg rond mijn dorp als een weggesmeten wortelkluit opgeraapt en in mijn voortuin geplant. Ongeveer 15 jaar vielen elke zomer alle bloemknoppen verschrompeld en ziek af en dit jaar bloeit de daglelie eindelijk uitbundig. Hoera! Foto ARLETTE MULDER. |
 |
| Hier staat Bunter in de keuken in vol bak-ornaat met een pasgebakken brood. Foto INE |
 |
Di is de Lilium martagon L., doordeweeks Alpenlelie, in mijn achtertuin, Eindelijk na misschien wel 20 jaar in bloei na een succesvolle actie tegen de vraatzucht van de larven van het Leliehaantje. De kelk van deze lelie wijst omlaag als en ouderwets lampekapje, terwijl de Daglelie de volle kelk van zijn prachtige bloem naar de hemel opent. Jammer genoeg is de oriëntatie van de foto niet correct. Hij moet een kwartslag naar rechts gedraaid worden, maar de uploadfunctie van blogspot wilde hem alleen zo doorgeven. Foto BUNTER
. |
Over brood,
lembas
en ook nog
leliebloemen
 |
| Boven en onder een knoeperd van een zuurdesembrood van ongeveer twee kilo. Elke week wordt er gebakken in huize BUNTER. Foto BUNTER. |
Verdulleme,
vandaag, woensdag 10 juli, zal het gaan lukken. Het is net elf uur geweest en
er is niets meer, dat ik nog moet doen, voordat ik achter mijn platte
typmachine, het toetsenbord van mijn woordpiano, mijn opgelapte laptop, mijn
schootschieter kan zakken. Schoottop, wat een intens vrouwelijk woord. Alsof
woorden uit mannen komen, zoals kleine baby’s op de juiste tijd uit hun moeder
komen. Mijn woorden worden echt niet geboren, uitgeperst, ontwikkeld, naar
buiten getrokken. Ze flitsen draadloos door mijn hoofd, vooral door het
balkonnetje boven mijn ogen en dan vang ik ze door iets langzamer te rammelen
op dit vakjesding dan te denken. Ik denk, dus ik tik. Stop, voor ik getikt
raak.Hier wilde ik het helemaal niet over hebben. Hierboven staat: over brood
en leliebloemen. Ga terug, Bunter, naar het grote pad, want je hoeft niet meer
te stofzuigen, af te wassen, te wieden, de vaatwasser uit te ruimen, te
stoffen, te mailen, te lezen, deeg te maken voor zuurdesembrood…
Jahaa, daar
zijn we, al na 15 regels inleiding op deze maagdelijke, pristine
woensdagzomerochtend met leeg hoofd, waarin mijn woordzaden vallen als in vette
kruimelklei met een beetje zand en doodverteerd boomblad.
Het moet over brood bakken gaan. Welnu, op
zaterdag 28 juni 2008, nu alweer vijf jaar geleden, heb ik als een van mijn
eerste blogstukken over mijn broodrecept annex -ritueel geschreven onder de
titel ‘Mijn Lembas’ met een duidelijke verwijzing naar het Elfenbrood, bedacht
door Tolkien in een van de delen van zijn ‘In de ban van de ring’. Een
fantastisch lang verhaal met alle details erin. Zo heb ik het graag, ook het
brood. Ik bak nog steeds zuurdesembrood, vooral op de dinsdagen, die op de
weekkalender de naam BAKDAG krijgen in blokletters.
Daarvoor
bakte ik ook al de nodige jaren brood. En nu ik komende St. Jacobusdag ( dit
jaar is dat donderdag 25 juli) 65 jaar oud wordt en eindelijk officieel geen
flikker, geen mallemoer, helemaal niks meer hoef te doen om toch elke maand
genoeg (wat heet genoeg?) pegels te vangen om verantwoord en soms lekker te
kunnen eten, leuke dingen te doen en reisjes te maken enz. enz. , heb ik
besloten mijn zuurdezembrood niet meer ‘lembas’ te noemen, maar een nieuwe naam
te geven: ‘zoerpanl’or’. Die ga ik niet uitleggen, hier. Een volgende keer aan
de hand van de mij toegemailde opgetrokken wenkbrauwen, verbijsterde
opmerkingen en andere andere reacties.
De ervaring
van al die jaren bakken leert het volgende. En nu puntsgewijs, want lopende
zinnen lopen altijd weg en alle kanten op in mijn dikke walenkop.
* Je kunt
met veel minder ingrediënten toe. Mijn favoriete toevoegingen zijn nu:
Serehpoeder, beetje sojasaus, kummelzaad en kurkdroge tijmblaadjes. Daszat (dat
is meer dan genoeg).
* Giet
vooral geen olijfolie of ander vettig spul in het deeg. Het slaat de acties van
de wilde gisten etc hartstikke dood, lijkt het leven te verstikken. Je brood
rijst dan als een baksteen soms zelfs als een badkamertegel. Dikke matses, dus.
* Geen sterke, Chinese
thee als vocht gebruiken, gewoon lauw kraanwater. Zo blijft je beslag veel
lichter en krijgt je volkorenbrood de tint van tarvo. En wie heeft daar nou
niet heerlijke-jaren-vijftig herinneringen aan. Stop. Hier kom ik op terug.
Niet nu.
* En tenslotte
een fantastische bijdrage van mijn lieve schoondochter Verena, die mijn jongste
zoon Pepijn gelukkig maakt en hij op zijn beurt haar. Ze liet me zien hoe ik simpel bakpapier als voering
in de bakvorm kan leggen en aan de binnenkant lichtjes insmeren met boter. En
dan geen zwartverbrande boter meer in de korst van je brood, mooie afgeronde
randen en hoeken, geen harde korst en geen voortdurende aankoeking van je bakblik. 谢谢，多谢，Verena.
* Doe je
voordeel met deze aangepaste tips, heelhollandbakkers en -baksters.
En vanaf
hier gaat het over mijn lelies, in mijn achter- en voortuin. Dit is mijn leliedagboek. Na ettelijke jaren knarsetandend het lelie afvreten door de larven van felrode leliehaantjes te hebben moeten aanzien, heb ik dit jaar die rotkevertjes tijdig kunnen wegvangen, plattrappen op de tegels en hun afgezette eitjes kapotwrijven aan de onderkant van het blad. Eindelijk ongestoorde groei en bloei. Op woensdag 28 juni, nota bene een koude dag met regen en wnd, is de eerste L. martagon-bloem 's ochtends helemaal open. Mijn dag kan niet meer stuk.
 |
| vrij 28 juni: bloem een. Foto BUNTER |
 |
| Nog geen beweging aan de zevenknopstengel za 29 juni. foto BUNTER |
Op zaterdag 29 juni zijn de zeven knoppen aan de tweede bloeiende Alpenlelie tussen de Phlomisstengels nog allemaal stijfdicht. Ook hier weer een verkeerd gedraaide upload van Blogspot.
 |
| voorzichtig bloem twee in beeging op za 29 juni. Foto BUNTER |
Maar op diezelfde dag is knop twee van de lelie onder de walnotenboom heel even open. Hieronder op zondag 30 juni is knop twee helemaal open.
 |
| Tweede bloem helemaal open op zondag 30 juni. Foto BUNTER |
 |
Stella helpt tegenlicht tegen te houden. we zien de tweede bloem in het hart. De stamper wijst al niet helemaal recht naar beneden, begin omhoog te krommen. Zo.30-06. Foto BUNTER
|
 |
| Bloem drie is klaar op woensdag 3 juli. Foto BUNTER |
Woensdag 3 juli is de dag van de derde bloem onder de notenboom , terwijl de zevenknopper tussen de Phlomis een inhaalslag maakt. Twee knoppen open en een pigmentloze knop, een beetje..
 |
| Bloem drie helaas liggend. Foto BUNTER |
 |
| Inhaalslag zevenknopper op woe 3 juli: twee knoppen open en een bleke knop op barsten. Nogmaals de nek een kwartslag draaien, sorry. Foto BUNTER. |
 |
| Nog in het tweeknopsstadium, een met rijpe en een met onrijpe meeldraden. Foto BUNTER |
Op de foto van de twee open knoppen hierboven is iets merkwaardigs te zien: de roze stamper tussen de oranje meeldraden begint langzaam omhoog te buigen tussen de meeldraden door. Als de vruchtdoos van een banaan, die aan de Musaboom ook aan een dikke stengel in trosverband naar beneden hangt en zich toch naar boven kromt. DAAROM ZIJN DE BANANEN KROM!! Aan het eind van die vruchtdoos zit ook een plakkerig stampervlak, het bij uitstek vrouwelijke element bij planten en bomen en struiken, van wezenlijk belang bij de zaadvorming. De oriëntatie is neerwaarts van zowel deze leliebloem als de bananentros, maar de inwerking van het licht is sterker. Een stamper als vrouwelijk deel in erectie zou ik zeggen, in menselijke termen. Zo flexibel is moeder natuur: alles ten dienste van de voortplanting en zaadvorming, want het gaat erom natuurlijk om stuifmeelkorrels op te vangen op die plakkerige stempel op de top van de stamper. Hoe dan ook. Hoe? nou zo! In deze vergelijkende optiek, op zoek naar homologe constructies in bloemplanten en zoogdieren is de juiste term voor sperma of mensmannelijk zaad natuurlijk STUIFMEEL. Mannen produceren stuifmeel. Het zaad is het beginnend leven na de vereniging van de genen van de vader en de moeder, het embryo.
.
 |
| The fourth of July: de leliebloeistengel is in volledige bloei. Allevier de knoppen open, van boven gezien, alle bloemen 'kijken' naar beneden, maar de stampers met stempel niet .Foto BUNTER |
|
|
|
|
|
|
Vier juli: Alle bloemen open, behalve van de zevenknopper. Aan zijn stengel hebben zich twee knoppen niet ontwikkeld en zijn onvruchtbaar gebleken. Een is er afgevallen. Toch nog één bloem meer dan aan de andere stengel.
 |
| 4 juli: drie open knoppen, denk aan de kwartslag met excuses. Foto BUNTER |
 |
| vrijdag 5 jul: vier open knoppen, waarvan een bleke, twee nog dicht en een afgevallen. Alweer een liggende foto, kwartslag naar rechts svp. Foto BUNTER |
|
|
 |
| Eindstadium op donderdag 11juli: alle bloemblaadjes (24 stuks in totaal) afgevallen en de stampers met stempel nog op de zaaddoos en omhooggekruld na een kwartslag rechts Mijn lichte zomerbroek als achtergrond. Fotro BUNTER. De zaaddozen zijn aangelegd en de stampers verdrogen
langzaam, hoewel nog omhooggekromd. Dit is het voorlopige eindstadium van
de bloem. "Hoe zeere vallen z'af, de zieke zomerblâren. Hoe zinken ze,
altemaal, die eer zo groene (lees: paarsig) waren. te grondewaarts."
Schrijft dichter Guido Gezelle in oktober 1894. Hij heeft het over boombladeren
in de herfst en houdt er een Wagneriaans stafrijm op 'z' als initiaal (sorry, beginletter) erop na. Heel
mooi, vind ik en toepasselijk. Het is nu afwachten of ze zaaddozen gaan
groeien. Of het stuifmeel bij de eicel geraakt is. Denkutwel, want daar
was het toch allemaal om te doen. |
|
|
|
|
|
|
| | | | |
|
|
|
|
 |
| Kijk toch eens hoe prachtig, deze daglelie: Helemaal omhooggericht naar de zon. Geen bangschijterig lampekapje hier. Foto ARLETTE MULDER | | . |
Daglelie en Alpenlelie. Wat een verschillende karakters. De een frank en vrij met bloemkelk, meeldraden en stamper, het gehele geslachtsapparaat open en bloot naar boven gericht voor maximale bestuiving. Een exhibitionist in optima forma, zou je in menselijke termen zeggen. Heel wat anders dan die verlegen, bescheten Alpenlelie. Alle bloemen als bange lampenkapjes naar beneden, terwijl alleen het stampertje stiekem omhoogkrult om toch te zorgen voor bevruchting, bestuiving..Desnoods zelfbestuiving. Wat kan het die verlegen muurbloem schelen.
 |
| Digitalis lutea, Geel Vingerhoedskruid door de week. Kleine bloemetjes, smal en eng en naar beneden hangend. Geen nood De honingvoorraad is zo groot, dat zelfs dikke vette hommels naar binnen willen en desnoods hun lange tong gebruiken. Foto ARLETTE MULDER. |
 |
| Nogmaals Daglelie, een regelrechte beauty, toch!!. Foto ARLETTE MULDER |
 |
| Dit is de Zwarte Engbloem, Vincetoxicum nigrum, als toetje van al deze botanische beschouwingen. | Foto BUNTER |
Ik besluit met een plaatje van de Zwarte Engbloem, Vincetoxicum nigrum, ook in mijn achtertuin te vinden. In het botanische Latijn van de naam staat er letterlijk: overwinnaar van gif. Dus niet! Pas op, deze klimplant is giftig en vooral braakverwekkend. Alleen maar kijken naar dit veel te lichtgekleurde bloemetje, dat volgens Google-afbeeldingen veel donkerpaarser en zwarter moet zijn. Het lijkt wel een pïepklein lelietje. Helaas, maar vijf blaadjes en geen zestal, zoals bij veel lelies. De Engbloem is lid van de familie der maagdenpalm-achtigen. Maagdenpalm, maagdenpalm? Zou de Engbloem ook zo akelig stiekem en preuts zijn als de Alpenlelie? Nooit iets van gemerkt hoor!!
BUNTER
