maandag 30 december 2013

Bericht op de voorlaatste dag

Die laatste
dagen:
stil mijmeren

Die laatste dagen van het jaar. Het weer is guur met af en toe straffe wind en daarom gevoelstemperaturen rond het vriespunt. En het licht is erg grijs, hoewel de dagen nu langer zouden moeten worden, maar merkwaardigerwijs geldt dat niet voor de ochtenden. De zon heeft 's ochtend veel moeite om eerder boven de horizon te komen, terwijl ze wel aan de avondkant minuten langer zichtbaar blijft alvorens onder te gaan. Ik vind dat een vreemd verschijnsel, waarvoor ik nog nergens een verklaring heb gevonden. Misschien mogen we van Koning Winter 's ochtends nog wat langer in bed blijven, maar wordt van ons verwacht - qua biologische klok, dan -  dat we 's avonds langer actief blijven. De zon staat aan de kant van de ochtendzieken, terwijl ik nu juist een echt ochtendmens ben.
  Ik ben in Nederlands oudste stad gaan wandelen rond Nederlands oudste en eerbiedwaardigste kerk, waar een wandeling door de binnenstad was uitgezet langs allerlei kerstgroepjes, de befaamde kripjes, zoals dat hier heet, ten toon gezet in de etalages van een dertigtal winkels. Toevallig ook het terrein van mijn vroegste jeugd en van mijn uitgaansleven als adolescent. Je hersens worden tijdens opntspannen wandelen heerlijk gewiegd en gemasseerd in de benen doos van je schedel, de wieg van je gedachten, en zo kom het dat, zelfs als je geen oude bekenden tegenkomt, er toch portretten uit het verleden tussen je oren opduiken en weer vervagen. Van vrienden, vriendinnen en bekenden. Aangenaam gezelschap, al maak je voor de actuele buitenwereld wel een afwezige indruk. Het eindpunt van de kripjeszwerftocht was in een verlaten Ursulinenklooster, waar een enorme collectie heiligenbeelden, de meesten manshoog, in lange rijen gegroepeerd staan in de zusterskerk. De beelden komen uit de supervrome periode van het Rijke Roomsche Leven (1850-1920), vlak voordat in 1863 in Nederland de bisschoppelijke hiërarchie hersteld werd en het RK leven weer op gang kwam. En de nog puntgave kloosterkerk van de Ursulinen dateert uit 1890. Hoe nostalgisch is dat alles, al blijft gezien het werk van de commissie Deetman altijd de vraag, wat er onder al die vroomheid verborgen ging aan zorgvuldig geheim gehouden misstanden. Tattoo-specialist Henk Schiffmacher uit Amsterdam, absoluut niet katholiek opgevoed, is de initiatiefnemer van al dat moois. Hij opende eind april 2009 al een soortgelijk beeldenmuseum in de kerk van een uit 1750 daterend klooster van de paters Camillianen, waarin eerst een jongenskostschool en later een verzorgingstehuis onderdak vond. Het complex is te vinden aan de rand van Vaals niet ver van het Drielandenpunt (Eschberg is de straatnaam). Schiffmacher heeft nu sinds mei 2013 een tweede kloosterkerk met enorme beelden van heiligen weten te vullen en daar eindigde de afgelopen dagen mijn mijmerende zwerftochten.
Er kunnen ergere dingen met oude kloosters gebeuren, dacht ik en denk ik nog steeds. Tussen 1536 en 1541 heeft die vreselijke Hendrik de Achtste maar vijf jaar nodig gehad om in Engeland, Ierland en Wales alle kloosters van welke soort dan ook te sluiten, te confisqueren en te slopen of in ruïnes te veranderen. In totaal ruim achthonderd gebouwen en complexen, al zijn er ook heel wat omgebouwd tot school en konden enkele kloosters zich handhaven.  Hoeveel historische series de BBC ook nog mag wijden aan dit Brits staatshoofd, voor mij blijft deze Hendrik een niets ontziende machtswellusteling, megalomaan, vrouwengek en testosteronpatiënt.
Met deze laatste historische Seitensprung ben ik nu toch echt wel ontwaakt uit mijn zacht en stil gemijmer en zelfs opnieuw machteloos boos geworden op die vieze Engelse stinkbeer van een Hendrik.
 Een zalig uiteinde voor al mijn lezertjes en de allerbeste wensen van 2014, vooral een puike gezondheid.


Bunter              
     

maandag 23 december 2013

Precies één dag voor kerstavond.

Licht

Het nieuwe licht is mijn thema voor de Kerst van dit jaar. En dat komt door die prachtige dagen in de laatste weken voor Kerstmis dit jaar. Open, zonnig, helderblauw met veel gelegenheid om de zonsondergangen te gaan bewonderen aan de rand van mijn dorpje, even buiten de bebouwde kom met het juiste stukje horizon in beeld.
Ik heb de laatste paar dagen de tijden van zonsopkomst en zonsondergang genoteerd in mijn zwarte elastiekboekje (als je begrijpt wat ik bedoel) om nu eens precies na te gaan, wat dat betekent: 21 december is de kortste dag van het jaar. Welnu de statistieken voor 21-12-13: Zon op 8.46 uur en onder 16.29 uur. Qua minuten licht was 21 december net 1 minuut korter dan 20 december: zon op om 8.45 uur en onder om 16.29. En die minuut zit hem in het later opkomen op 21-12. Op 22 december, zondag komt de zon even laat op als 21-12, namelijk ook 8.46 uur, maar ze gaat twee minuten later onder: 16.31 uur. En dat is de tendens van het licht: de ondergangen zijn steeds later, terwijl de opkomsten ook steeds nog ietsje later zijn tot eind januari.
Bij Stonehenge en andere steentijd-kalenders, zal het dus steeds bij zonsondergang druk zijn geweest met de lichtkijkers. Want de sonsondergang is beslissend voor de vraag. Midwinter of niet?
  Ik wens dus iedereen een heerlijk, prettig, fijn, vredig midwinterfeest. Kerstmis is in mijn achtergrond altijd een zalig feest, of liever nog een zaolig met die prachtige donkere verkleuring van de a-klank. Die hoort bij de christelijke optuiging van de midwinter met een maagdelijke geboorte, herders, engelen, wijzen, een boze koning en Jozef, die zich geen houding weet te geven en daarom maar aan onthouding doet. Sint-Jozef-nachten (als iemand nog weet wat dat zijn) tot na de geboorte van Jezus (Math. 1, vers 25), knap hoor.
  Veel licht in deze donkere dagen wens ik al mijn lezers en lezeressen, figuurlijk, maar ook letterlijk. Zonlicht in de ogen werkt uitstekend tegen donkere gevoelens. Na zoveel zonsondergangen ben ik bij vlagen erg zingerig geworden. prima voor de zuurstofopname in het bloed en het gevoel energiek te zijn.

Veel licht!
Bunter               

donderdag 19 december 2013

Donderdag 19 december 2013

Dagelijks gedacht:

Stonehenge, Gaya en wobbelen

Morgen, vrijdag 20 december, is het de allerkortste dag van dit hele jaar op onze breedtegraad. Midwinter, al geven de temperaturen buiten daar nauwelijks aanleiding toe: rond de acht graden Celsius, boven nul en een graad of vier, vijf boven nul in het holst van de langste nacht.
Heel vroeger, in de Steentijden, was je een hele piet, als je op een dag kon zeggen: vandaag is de kortste dag. Vanaf deze dag is er elke dag een minuut of zo meer licht en gaan we naar warmere tijden toe. Over drie manen of maanden kunnen alle boeren weer met ploegen en zaaien beginnen. Op basis van deze kennis hebben eeuwenlang priesters, krijgers, zogenaamd edelen en geleerden de dienst uitgemaakt. Op de een of andere manier konden ze met behulp van steencirkels of ook paalcirkels en schaduwen of zonnestanden precies bepalen, wanneer de boeren weer aan de gang moesten om het hele volk op termijn te voeden, voordat de oude voorraden waren uitgeput.
Alleen bij de Maia's op Yucatan in het Mexicaanse Midden-Amerika ging het ooit mis. Rond de achtste eeuw na Christus mislukten daar enkele jaren, misschien wel vijf of tien, achter elkaar de oogsten door droogte of teveel regen. Daarop besloten de boeren die arrogante priesters weg te jagen, de legers af te schaffen als nutteloos en hun eigen plan te trekken in het oerwoud. Alle prachtige piramiden, tempels en andere bouwsels lieten ze doodgemoedereerd overwoekeren door het woud.
Nu is deze primitieve vorm van astronomie geen geheime kennis meer, waarop hele regimes en machtige rijken gebouwd kunnen worden.
Nu schieten we de sterrencamera Gaia vanuit Frans Guinee de ruimte in om een miljard zonnen (lees: sterren) in ons melkwegstelsel te fotograferen en in te meten. Dat is een procent van alle sterren in ons stelsel. En hoeveel melkwegen zijn er in ons hele heelal? Nog steeds ontelbaar, dacht ik. En toch is Gaia zo krachtig dat hij een euromunt op de maan vanaf de aarde scherp in beeld kan krijgen.
Ja, zei astronoom Snellen te Leiden: "Je zult zien dat vele sterren 'wobbelen'. Ze stralen soms wat meer en soms wat minder. Dat betekent dat er planeten omheen kunnen draaien. Planeten zoals onze aarde.
Krijgen we dus ooit antwoord op vragen als: zijn we alleen? Waarom zijn we hier? Ooit, maar dat duurt nog heel lang. Mieke Telkamp zingt sinds 1971 bij veel begrafenissen "Waarheen enz.?" en dat zal ze nog heel lang moeten ben ik bang. Maar we zijn op weg naar het wobbelen!!

Bunter              

woensdag 18 december 2013

Woensdag 18 december,

Bijna dagelijks denken


Maagdelijk

Ik zag ze links van mijn zwarte voortuinpad op de gond liggen tussen enigzins geteisterde, maar nog mooi gele winterviolen. Het leken wel ontijdige kersen. Unzeitgemäss zou Nietsche zeggen, niet passend bij de tijd van het jaar. Eentje los en twee nog vast aan een droog, dood en bruinverkleurd eikenblaadje van niks. Opgeraapt. Jaahaa, bladgallen, bolle huisjes van galwespen, veroorzaakt door uitgelokte bolvormige woekering van bladweefsel, waarin wespenlarven groot worden. En subtiele manier om je allerkleinste en jongste babies door het winterse pokkenweer hier te laten groot worden ondanks sneeuw, ijs, regen, gure kou. Het blaadje met de twee galletjes heb ik binnen gelegd en nu lees en overweeg ik, dat daaruit nu ongeveer grote wespen kunnen kruipen die op de winterknoppen van de eiken nieuwe levensvatbare eitjes leggen zonder door mannenwespen betiemeld en betatst te zijn. Foeltuwel? Juist ja, maagdelijk geboren wespjes. Hoe toepasselijk vlak voor de Kerst. Bij insekten is het geen probleem... Heulemaol nie! Die galletjes moeten snel weer naar buiten. Geen eierende galwespen tussen mijn muren,

Bunter 

Momentje van 18-12


 Zaadpruikjes

Zomaar langs een lange dorpsstraat en village. Daar staat het 'Heerlijke reizigersgevoel' (Travellers Delight volgens de Britten), vol met witgrijze zaadpruikjes. Takje geplukt, in de achtertuin in de dikke löss gedrukt, groeien jongens, opgezocht: Clematis vitalba alias Bosrank.. Is me familie van die dekselse kruipende boterbloem, die ik te vuur en te zwaard al jaahaaren uitruk met behulp van afgedankte schilmesjes. Is een echte liaan uit een grioteb tropische familie, Sjiek, hè? Hei, ouwe Bosrank, ik wil je in mijn jungletuin. Laat gaan dus, makker. Tarzan en Jane zijn hier welkom. AAAAhoeWAAAA!!!

Bunter
   

maandag 16 december 2013

Bijna elke dag gedacht

Maandag 16 december 2013

Lobben als borsten

Ik zag het zaad van mijn Johannesbroodboom ontkiemen op mijn vensterbank (Ceratonia siliqua)(grote, bruine zaadpeulen van een boom in een berm losgetrokken op Mallorca in september). De twee zaadlobben klapten onder een laagje zwarte aarde uit elkaar en open en lieten al meteen het eerste stengeltje met roodaangelopen eerste vormblaadjes zien. De zaadlobben niet alleen als reservevoedsel voor de kiemplant, maar ook als beschermende huls om de plant daar te brengen waar de groei optimaal is: op het scheidsvlak van atmosfeer en bodem dichtstbij licht en vocht. De zaadlobben als botanische moederborsten.
Bunter

Moment van de dag

Kerstzingen

 Zondag 15 december met bijna honderd mensen oude en nieuwe Kerstliederen zingen in het Heerlense Glaspaleis. Voor mij is er niets mooiers denkbaar. De teksten zijn vertrouwd en de noten nog meer. Wat is er toch met kerstliederen dat je ze onmiddellijk herkent als kerstgezang? . Dat je onmiddellijk denkt aan samenzijn met zoveel mogelijk goede vrienden en vriendinnen, familie tot in de verste vertakking in een warm huis met veel en lang lekker.
 eten. Denkt aan je eigen  kindertijd, toen je een kerstgedicht van een of andere vrome frater, 25 coupletjes, nog zo uit je bolle koppie kon opzeggen.  Terwijl je nu voorshands enkel zo geconcentreerd mogelijk met veel aandacht voor hard en zacht in een oberpak met zwarte strik staat te zingen voor misschien honderd mensen.
Elk jaar krijg ik er opnieuw kalkoenenvel van en kom ik echt los van de grond met engelenvleugeljeuk tussen de schouders. Ik houd van kerstliederen! Ik ben er zelfs gek op! 
Bunter 


  

zaterdag 14 december 2013

Zaterdag 14 december 

Alweer een dach gedacht

Riethalm 

Derde zondag in de advent, al is het dan ook de zaterdagavondmis. 
"Als zij heengaan begint Jezus ermee tot de scharen over Johannes te spreken: waarvoor zijt gij uitgetrokken naar de woestijn?- om een rietstengel te aanschouwen, heen en weer geslingerd door de wind?" (Naardense Bijbel, Mattheus, 11, vers 7)    Een prachtige evangelie-tekst, maar er werd niet over gepreekt in de avondmis. Ik zou zeggen: het waait wel eens in de woestijn, maar wuivend riet zul je er niet vinden, omdat er geen sloten en meren zijn of zelfs rivieren. Wie gaat er ook de hitte in om zoiets onnozels te gaan bekijken? Was het maar een sperweruil geweest! Welke uil heet er nu Johannes?
Bunter

Ogenblik/Momentje

Hond?

Telkens, als ik in het vroege donker achter mijn huis op het punt sta om linksom te slaan om ons prachtige nieuwe tuinpad af te lopen naar de tuinpoort, sta ik recht tegenover een donkere schaduw ter grootte van een stevige hond. Hij gromt niet. Hij is het donkere silhouet van een buxusstruik halverwege een steil hellinkje, daar geplant om een gat in de meidoorn provisoir te dichten. Een hond, een hond? Nee, een nerveus schijthuis en dat ben jij zelf!

Bunter 

vrijdag 13 december 2013

Vrijdag 13-12

Elke dag een gedachte

Ter kimme

Vanmiddag heb ik de plek aan de dorpshorizon opgezocht, waar de zon ter kimme zou nijgen. Ik was te vroeg om vier uur bij stralende onbedekte hemel. Geel was de zonnebol nog, toen ik de Schoolstraat afkeek en onze ster leek te aarzelen met zakken. Langzaam liep ik door; stok in linkerhand, terwijl mijn brein zachtjes in mijn schedel begon te wiegen. Een massage die me deed vollopen van geluk. Zomaar, alsof er geen kronkels.meer in mijn grijze massa zaten. Ja, daar weerkaatste het laatste licht al oranjerood op het vensterglas van de buren. Ik ben niet meer terug naar school gegaan. Genoeg geleerd voor vandaag.
  Bunter 

Dagelijks 0genblik

De vette klei woog zwaar op de betontegel met ingewassen grint. Met een kromme strontvork trok ik de zware grafsteen rechtop uit de grond, alsof ik een ingegraven askist zocht uit een steen- of metaaltijd, lang geleden. Eigenlijk wil ik eindelijk gewoon meer ruimte voor preitjes, boontjes, kropjes sla en worteltjes. Ik draai me om en beklim ons nieuwe tegelpad om de löss van mijn laarzen te schrapen. En daar is medam Merel al, het kopje schuin om als het ware recht in de losgewoelde grond te kijken. Pik, pik, pik, pats, daar kronkelt al een vette regenworm in haar sneb. Hap slok! En nog een, en nog een. Mijn gepland moestuintje is voor haar een heerlijke slagerij.
Bunter