Op de allerlaatste dag van de officiële zomer was het bloedheet en helderblauw. De zon liet ons alsnog weten: ik weet wel hoe het moet, alleen had ik er dit jaar totaal geen zin in. Ik heb boven de Golf van Mexico flink mijn best gedaan en de resten van de orkanen die ik daar in beweging zette met mijn energie heeft mijn zuster wind allemaal jullie kant opgeblazen.
Natuurlijk op stap met zo’n weer. Op het junglestationnetje in S. was een oploop bij de kaartautomaat. Ongeveer vijf mensen stonden eromheen, van wie een met zijn ogen vlakbij het aanraakscherm. De kaartautomaat in S. staat pal op het zuiden gericht in de volle zon. Daardoor wordt het bedienscherm totaal onleesbaar. Een groot grauw, rechthoekig staaroog met af en toe een flikkering. Waarom zijn al die romantische stationnetjes met loketten en wachtkamers gesloopt? dacht ik nog met vochtig oog.
Ik denk dat het tijd is tegen de achtergrond van het dreigende klimaatprobleem de zon met haar eigen wapens te gaan aanpakken. “Het is een bekend probleem,” zei onze conducteur. “Een afdak voor schaduw hebben we al geprobeerd, maar dat was niet afdoende. Het is vooral de temperatuur. Zoiets kan lang duren bij de NS, weet U.” Ik denk dat het probleem is opgelost als dat afdak van zonnecellen wordt voorzien, waardoor energie voor een schermkoelinstallatie wordt opgewekt. Zo wordt de drempel naar de trein op mooie dagen weer verlaagd, de auto weer een loer gedraaid, de kooldioxide-uitstoot aangepakt. Op iets grotere schaal kunnen we op zonne-energie de noordelijke doorvaarten rond de pool weer dichtvriezen en en passant de Noord-Europese kust van enorme ventilatoren voorzien om alle depressies terug naar de Golf van Mexico te blazen om daar de orkanen te smoren. Neen, hoor, ik zit niet in de tweede Deltacommissie!
Broeikas
Natuurlijk zijn deze gedachten verwijzingen naar de Gaia-theorie van James Lovelock (89) een van oorsprong Britse scheikundige die zich via zijn ruimtevaartwerk voor de NASA ontwikkelde tot een soort aardwetenschapper. Hij trok als een van de eersten aan de bel over het gat in de ozonlaag, waarover je nauwelijks meer iemand hoort, net als over de zure regen-paniek uit de jaren zeventig die alle bossen in de ‘oude wereld’ ziek zou maken door de enorme zwaveldioxide-uitstoot van verkeer en industrie en zou ontbladeren.
Foto: De Lovelocks samen in hun achtertuin
Lovelock begon ook als een van de eerste over de versterkte broeikas te roepen en de klimaatverandering door het kooldioxide-probleem. Zijn Gaia-oplossing, waarover je eigenlijk ook niemand meer hoort, gaat ervanuit dat de aarde een biosfeer is, een bol vol leven, dat in staat is zichzelf in stand te houden door biochemische en chemische processen die elkaar beïnvloeden en altijd weer de toestand van het leven in balans, in evenwicht brengen. Hij ziet de mens en zijn intelligentie ook als onderdeel van het enorme Gaia-systeem, niet als beheerder of eigenaar of bestuurder of christelijke rentmeester. In Gaia mag de mens zijn slimheid inzetten om weer een nieuw evenwicht in natuurlijke processen na te streven. Zo zijn er ook mensen die denken dat door het stijgen van het kooldioxide van de atmosfeer, de plantengroei op aarde weelderiger wordt, omdat de planten kooldioxide aan de atmosfeer onttrekken voor hun stofwisseling of assimilatie. Dat leidt weer tot een afname van CO2 in de dampkring en het afnemen van de broeikasdreiging.
Kernenergie
Lovelock is een van de weinige milieufreaks op de wereld die een rotsvaste voorstander zijn van de toepassing van kernenergie als alternatief voor de fossiele energiebronnen als kolen, olie en gas. Ooit heb ik geprobeerd een interview te regelen met deze totaal onafhankelijke milieubuitenbeen, die in de binnenlanden van Cornwall woont. Toen hij de Heinekenprijs voor milieuwetenschappen kreeg van de KNAW in 1990, wist ik zijn telefoonnummer te achterhalen en belde. Ik werd echter afgehouden door een mevrouw Sandy met een jonge stem, die allerlei moeite deed om mij het bos in te sturen. Zijn bemoeizuchtige schoondochter dacht ik eerst nog, maar het moet zijn eigen vrouw geweest zijn. Foto: Huize Lovelock in Cornwall
Intuïtief vind ik het gedachtegoed van Lovelock erg troostrijk. Van hemzelf hoor je niets meer, maar op Internet is zelfs een home-page (www.ecolo.org/lovelock/) van de goede man te vinden. In een ander tijdsgewricht zou hij een prachtige profeet van de eeuwigheid zijn geweest en zouden zijn boeken en tractaten veel poëtischer en minder technisch en wiskundig geklonken hebben.
Foto van Jim en zijn vrouw Sandy in 2007
Zet nu deze lachende foto van Jim eens naast al die duistere en strenge en uitgekotste gereformeerde-ouderling-portretten van oud-minister dr. Cees Veerman, voorzitter van de Deltacommissie die de dijken met miljarden euro’s wil ophogen, eens naast elkaar. Akkoord, dit is een non-argument.
Hoop
Dit alles, terwijl ik alleen maar wilde stellen, dat als onze zon door wat voor invloeden dan ook meer energie loslaat op onze planeet, wij van die energie gebruik kunnen maken om de nefaste gevolgen van opwarming met koeling te neutraliseren. Elke ramp neemt zijn eigen hoop mee. Zoals Hoop als laatste uit de doos van Pandora
kwam. Vraag me niet of het leven op aarde eeuwig is. Mijn persoonlijk leven in elk geval niet, dat staat 100 procent vast! En dat van James Lovelock ook niet.
BUNTER
(Deze column is in verkorte vorm gepubliceerd in Zondagsnieuws van zondag 7 september 2008, rubriek Uitzicht op met als kopje 'Onleesbaar')
Geen opmerkingen:
Een reactie posten